Wywłaszczenie w zamian za odszkodowanie a VAT
Wywłaszczenie gminy przez Skarb Państwa, powodujące przeniesienie z mocy prawa własności nieruchomości, stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu VAT również w sytuacji, gdy obie strony transakcji reprezentuje ten sam podmiot.
Trybunał Sprawiedliwości UE, odpowiadając na pytanie prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego, w wyroku z dnia 13 czerwca 2018 r., w sprawie C‑665/16, Gmina Wrocław (EU:C:2018:431), uznał, że: Artykuł 2 ust. 1 lit. a) oraz art. 14 ust. 2 lit. a) dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że stanowi transakcję podlegającą opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej przeniesienie własności nieruchomości należącej do podatnika podatku od wartości dodanej na rzecz Skarbu Państwa państwa członkowskiego, dokonane z mocy prawa i w zamian za zapłatę odszkodowania, w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której ta sama osoba reprezentuje zarazem organ wywłaszczający i wywłaszczaną gminę, i w której ta ostatnia nadal w praktyce zarządza daną nieruchomością, nawet jeżeli wypłata odszkodowania została dokonana tylko jako wewnętrzne przeksięgowanie w budżecie gminy.
Sprawa została zainicjowana pytaniem prejudycjalnym Naczelnego Sądu Administracyjnego, który postanowieniem z dnia 14 września 2016 r. w sprawie o sygn. akt I FSK 1857/13 zapytał TSUE „Czy przeniesienie z mocy prawa własności nieruchomości gminy na własność Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie w sytuacji, gdy z regulacji krajowego porządku prawnego wynika, że nieruchomościami tymi gospodaruje nadal prezydent gminy- reprezentant Skarbu Państwa, jednocześnie będący organem wykonawczym gminy, stanowi czynność opodatkowaną, o której mowa w art. 14 ust.2 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. z 2006 r. Nr L 347, s. 1, ze zm.)? Czy dla odpowiedzi na powyższe pytanie znaczenie ma to, czy wypłata odszkodowania gminie ma realny charakter, czy też jest jedynie wewnętrznym przeksięgowaniem w ramach budżetu gminy?”.
Wątpliwości te pojawiły się przy rozpoznawaniu sprawy pomiędzy Ministrem Finansów a Gminą Wrocław, dotyczącej udzielenia interpretacji indywidualnej w przedmiocie możliwości opodatkowania podatkiem VAT transakcji, w ramach której własność nieruchomości należących do Gminy zostaje przeniesiona, w zamian za zapłatę odszkodowania, na Skarb Państwa w celu budowy drogi krajowej.
Rozpatrując skargę kasacyjną Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 lipca 2013 r., sygn. akt I SA/Wr 401/13, NSA najpierw przekazał, postanowieniem z 12 lutego 2015 r., sygn. akt I FSK 1857/13, do rozstrzygnięcia poszerzonemu siedmioosobowemu składowi zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: „Czy przeniesienie prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, którego ekonomiczny ciężar (w tym ciężar uiszczenia podatku) poniesie wywłaszczony, można uznać za czynność opodatkowaną w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 (ustawy o VAT)?”.
Uchwałą z dnia 12 października 2015 r., sygn. akt I FPS 1/15 Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, iż: „Przeniesienie przez gminę (miasto na prawach powiatu) prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.”
Strony postępowania przekonały jednakże NSA, że powyższa uchwała nie rozstrzyga wszystkich wątpliwości związanych ze sprawą, a jednocześnie konieczne jest dokonanie wykładni przepisów unijnych. Dlatego też sprawa trafiła na wokandę Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.
Udostępnij ten artykuł
